ศิลปะเพื่อการปลดล๊อคจิตใจ

เมื่อวันที่ 27-29 ก.ค. 2561 ที่ผ่านมา ผมได้มีโอกาสไปทำกิจกรรมศิลปะเล็กๆ ใน "งานวัดหรรษา สืบผญ๋า วิถีคนเมืองหล่ะปูน" ซึ่งจัดโดยสำนักงานวัฒนธรรมลำพูน





กิจกรรมศิลปะในวันนี้ ได้ให้เด็กๆ ได้ฝึกวาดพระพิฆเนศกัน ใหม่ๆ เด็กๆ ก็อาจจะงงๆ อะไรคือพระพิฆเนศ แต่พอผมได้เล่าให้เด็กๆ ฟัง ทุกๆ คนก็ทำได้ดี แต่ละคนมีความตั้งใจสูงมากสำหรับการทำชิ้นงานให้สำเร็จ

กิจกรรมนี้มองดูแล้วอาจจะดูคลุกดิน คลุกทราย อยู่ในตลาดตามงานวัดไปหน่อย หลายๆ คนอาจจะมองว่าผมกำลังดึงศิลปะลงต่ำ แต่ผมกลับมีมุมมองอีกอย่างหนึ่งว่า มันเป็นวิธีการเข้าถึงและสร้างแรงบันดาลใจให้กับเด็กๆ เหล่านี้ พวกเขาวาดรูปกันอย่างมีความสุข มีผลงานที่ภาคภูมิใจกลับไปบ้าน แม้จะเป็นเพียงกิจกรรมศิลปะเล็กๆ ในตลาดงานวัด แต่มันกลับสร้างแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์งานศิลปะที่ยิ่งใหญ่สำหรับเด็กๆ อีกหลายๆ คน

เด็กบางคนบอกว่าเพิ่งวาดรูปครั้งแรก เด็กบางคนก็บอกว่าหนูวาดรูปไม่ได้ ไม่กล้าวาด แล้วในวันนี้เด็กๆ ก็ได้ทะลายกำแพงที่กั้นพวกเค้าไว้กับงานศิลปะลงอย่างสิ้นเชิง เพราะเค้าสามารถทำในสิ่งที่พวกเค้าคิดว่าทำไม่ได้มาตลอดเวลา

วันต่อมา บนถนนสายวัฒนธรรมลำพูน กับการการสอนเด็กๆ และผู้คนที่ผ่านไปมา ให้วาดรูปพระพิฆเนศ ได้เล่าเรื่องเรื่องขององค์พระพิฆเนศให้กับทุกๆ คนที่ได้เข้ามาวาดรูปได้ฟัง ทุกๆ คนวาดด้วยใจ บางคนบอกว่ารู้สึกศรัทธา แม้ว่าจะรับรู้เรื่องราวเพียงสั้นๆ

แม้บางคนจะเป็นการวาดรูปครั้งแรกก็ตาม แต่ทุกๆ คนทำได้ดี เพราะมีแรงบันดาลใจ ผมไม่คิดหรอกนะว่าทุกๆ คนจะต้องวาดรูปเก่ง หรือเป็นศิลปิน แต่ผมเชื่อว่าในการกระทำครั้งนี้ ทำให้หลายๆ คน ได้ปลดล็อค ทะลายกำแพง เกิดความมั่นใจในการที่จะทำอะไรบางอย่าง เมื่อมั่นใจแล้ว ก็มีความมุ่งมั่นลงมือทำ โดยมีการเรียนรู้ ในสิ่งๆ นั้นก็จะสำเร็จ













วันสุดท้ายของกิจกรรมการ "สอนเด็กๆ วาดภาพพระพิฆเนศ แบบง่ายๆ" เป้าหมายไม่ได้อยู่ที่วาดสวยหรือไม่สวย จุดประสงค์อยู่ที่ความกล้าที่จะให้โอกาสตัวเองได้เรียนรู้หรือทำในสิ่งที่ยังไม่เคยทำ มาทะลายกำแพงที่คอยกั้นว่า "เราทำไม่ได้ ทำไม่เป็น ทำไม่สวย"







จากที่ทุกๆ คนได้มานั่งวาดภาพพระพิฆเนศแล้ว ปรากฏว่าทุกๆ คนทำได้ และทำได้ดีในแบบฉบับของแต่ละคนแลยทีเดียว นับว่าเป็นแรงบันดาลใจให้หลายๆ คนไปต่อยอดกันได้ดีเลยทีเดียว







ไม่ว่าจะเป็นเด็ก คนหนุ่มสาว วัยกลางคน ผู้สูงวัย ไม่ว่าเพศ หรือชาติไหนๆ แต่พอได้มาทำกิจกรรมศิลปะนี้ ทุกคนมีความสุข มีเสียงหัวเราะ มีการแลกเปลี่ยนความคิด และดูแล หรือสอนให้กับคนข้างๆ ผมมองว่ามันเป็นเสน่ห์มากๆ

จากการทดลองทะลายกำแพงของคำว่า "วาดรูปไม่ได้" ของผมในครั้งนี้ ผมถือว่าค่อนข้างประสบความสำเร็จเลยทีเดียว เพราะปกติแล้วผมจะบอกกับทุกๆ คนเสมอว่า "ไม่มีหรอกคนที่วาดรูปไม่ได้ นอกเสียจากว่าเขาไม่อยากวาดต่างหาก" 

ผมเชื่อครับว่าคนทุกคนมีความกลัว แต่เราจะช่วยปลอบโยนเขายังไงให้ความกลัวเขาลดน้อยลง และกล้าที่จะลงมือทำในสิ่งที่เขาไม่เคยทำมาก่อน เราต้องพูดแบบเปิดใจตัวเราเองก่อน พอเราเปิดใจแล้ว เขาก็จะเปิดใจยอมรับมัน 

และการปลดล๊อคในครั้งนี้ ผมมองว่า “ศิลปะ” มิใช่เป็นเพียงกิจกรรมสร้างสรรค์ที่มีไว้ผ่อนคลาย หรือเพื่อความเพลิดเพลินเท่านั้น แต่ยังสามารถนำศิลปะมาเยียวยา แก้ปัญหาด้านจิตใจ และสร้างความมั่นใจให้กับทุกๆ คนได้อย่างดีเยี่ยม

จากผลงาน (บางส่วน) ที่ได้รวบรวมเอามาให้ชมกัน ก็จะเห็นว่า แต่ละคนจะวาดภาพพระพิฆเนศที่แตกต่างกันไป ที่สิ่งหนึ่งที่เหมือนกันก็คือ มีศีรษะเป็นช้าง ลำตัวเป็นมนุษย์ 

"ศิลปะ" ไม่ได้เป็นเพียงแค่เพียงศาสตร์แขนงหนึ่งที่ว่าด้วย เรื่องของความงดงาม ความคิดสร้างสรรค์ และการปลดปล่อย จิตวิญญาณเท่านั้น แต่ศิลปะยังช่วยให้เราเกิดความรู้สึกอิ่มเอม เบิกบานใจ ได้อีกด้วย

โดยทั่วไปเรามักเข้าใจกันว่า ศิลปะก็แค่การวาดรูปสวยๆ อะไรทำนองนั้น คนไม่มีพรสวรรค์ หรือไม่มีพื้นฐาน ไม่มีสิทธิ์ที่จะเข้าไปทำ แต่จริงๆ แล้วมันไม่ใช่เลย ... "ศิลปะ" นอกเหนือจากคำนิยามมากมายที่หลายๆ คนรับรู้ แต่อีกบทบาทหนึ่งของศิลปะ คือ กิจกรรมสร้างสรรค์เพื่อการผ่อนคลาย และความสุข สนุกสนาน ซึ่งในปัจจุบัน ศิลปะนั้นได้ขยายตัวเข้าไปสู่วงการการแพทย์ ที่สามารถนำมาเยียวยาผู้คน ที่หลายๆ คนได้เรียกกันว่า "ศิลปะบำบัด" มีประโยชน์ในด้านการพัฒนาอารมณ์ สติปัญญา สมาธิ ความคิดสร้างสรรค์ รวมถึงการช่วยพัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็ก และการประสานงานการเคลื่อนไหวของร่างกาย และยังเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยกระตุ้นการสื่อสาร และเสริมสร้างทักษะทางสังคม

ศิลปะเพื่อการปลดล๊อคจิตใจ นี้ก็เหมือนกัน ผมได้สร้างความเชื่อมั่นให้กับตัวผู้วาดก่อน สร้างแรงศรัทธา สร้างแรงบันดาลใจให้กับพวกเค้า จนทุกสิ่งตกผลึก และถูกถ่ายทอดออกมาภายในระยะเวลาสั้นๆ แต่ส่งผลไปในระยะยาว หากได้รับการปฏิบัติ และฝึกฝนอย่างต่อเนื่อง

มันคือ "ศิลปะที่พัฒนาชีวิต" ผู้คนเลยทีเดียว

............................................................................

เรื่อง/ภาพ : ครูช้าง พงศ์ประนาฏต